UPR: Việt Nam bác bỏ 45 khuyến nghị
Geneva, 20/6/2014 - Vào 15h45 giờ địa phương (tức 20h30 giờ Hà Nội) ngày 20/6/2014, phiên họp toàn thể của UNHRC để thông qua bản báo cáo UPR của Việt Nam bắt đầu tại trụ sở Liên Hợp Quốc. Việt Nam chấp thuận 182 trên tổng số 227 khuyến nghị của các nước về cải thiện nhân quyền. Dưới đây là tường thuật chi tiết và nhận định của Phái đoàn dân sự độc lập vận động cho nhân quyền Việt Nam về phiên thảo luận này.
Như VietnamUPR đã thông báo, tại phiên họp này, các tổ chức dân sự sẽ không còn hoạt động bên lề, mà được tham gia chính thức vào cuộc họp và phát biểu với tư cách là “bên liên quan”. Cho nên, có thể coi đây là một cơ hội vô cùng hiếm hoi cho khối xã hội dân sự độc lập ở Việt Nam lên tiếng về tình hình nhân quyền nước mình.
Tuy nhiên, do có quá nhiều tổ chức đăng ký phát biểu mà thời gian thì có hạn, nên việc xuất hiện tại diễn đàn quốc tế này là điều mà đến tận khi cuộc họp diễn ra, vẫn không ai dám chắc. Phái đoàn dân sự độc lập của Việt Nam xếp thứ 12 trong danh sách phát biểu. Trên nguyên tắc, nếu có tổ chức nào xếp thứ tự trước mà bỏ cuộc, thì các tổ chức sau sẽ có thêm cơ hội.
Ngoài Việt Nam, phiên họp toàn thể của UNHRC cũng nhằm thông qua báo cáo UPR của ba quốc gia khác (trước Việt Nam), là Eritrea, Cyprus (CH Síp), CH Dominica. Phần thảo luận về Việt Nam tiến hành sau cùng.
Như VietnamUPR đã thông báo, tại phiên họp này, các tổ chức dân sự sẽ không còn hoạt động bên lề, mà được tham gia chính thức vào cuộc họp và phát biểu với tư cách là “bên liên quan”. Cho nên, có thể coi đây là một cơ hội vô cùng hiếm hoi cho khối xã hội dân sự độc lập ở Việt Nam lên tiếng về tình hình nhân quyền nước mình.
Tuy nhiên, do có quá nhiều tổ chức đăng ký phát biểu mà thời gian thì có hạn, nên việc xuất hiện tại diễn đàn quốc tế này là điều mà đến tận khi cuộc họp diễn ra, vẫn không ai dám chắc. Phái đoàn dân sự độc lập của Việt Nam xếp thứ 12 trong danh sách phát biểu. Trên nguyên tắc, nếu có tổ chức nào xếp thứ tự trước mà bỏ cuộc, thì các tổ chức sau sẽ có thêm cơ hội.
Ngoài Việt Nam, phiên họp toàn thể của UNHRC cũng nhằm thông qua báo cáo UPR của ba quốc gia khác (trước Việt Nam), là Eritrea, Cyprus (CH Síp), CH Dominica. Phần thảo luận về Việt Nam tiến hành sau cùng.
Quan điểm của Chính phủ Việt Nam: bác bỏ 45 khuyến nghị
Mở đầu phần họp, ông Nguyễn Trung Thành, Đại diện Thường trực của Việt Nam tại Văn phòng Liên Hợp Quốc ở Geneva, thông báo Chính phủ Việt Nam đã thành lập Nhóm Làm việc liên bộ để “nghiêm túc và khẩn trương” xem xét các bình luận và khuyến nghị từ các nước cho Việt Nam tại phiên điều trần UPR lần trước (5/2/2014). Tổng cộng, Việt Nam chấp thuận 182 khuyến nghị, và điều đó “là biểu hiện sống động nhất cho việc Việt Nam nghiêm túc, cởi mở và quyết tâm thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền” – ông Thành khẳng định.
Vị đại diện Chính phủ Việt Nam cũng phát biểu rằng, các khuyến nghị còn lại (45) bị bác bỏ là do “không phù hợp với đặc thù lịch sử, xã hội và văn hóa của Việt Nam, hoặc do dựa trên những thông tin sai lệch về Việt Nam”.
Phái đoàn dân sự độc lập đối chiếu và nhận thấy trong số khuyến nghị bị bác bỏ, có những khuyến nghị về việc “thông qua các biện pháp để chấm dứt việc truy bắt những người biểu tình ôn hòa” (số 226, Hy Lạp), “tăng cường sự tham gia chính trị bình đẳng cho công dân của mình, bao gồm tiến hành các bước hướng đến dân chủ đa đảng” (số 177, CH Séc), ngoài ra là các khuyến nghị liên quan đến việc tiến tới xóa bỏ án tử hình, thành lập một cơ quan nhân quyền độc lập, và phê chuẩn các nghị định thư tùy chọn (optional protocol) của một số công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký. Chẳng hạn, hai nghị định thư tùy chọn của Công ước Liên hợp quốc về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) về việc xóa bỏ án tử hình và cơ chế khiếu nại về nhân quyền đều chưa được Việt Nam phê chuẩn.
(45 khuyến nghị bị bác là các khuyến nghị số 5, 6, 7, 8, 15, 16, 27, 30, 40, 41, 42, 71, 72, 73, 91, 93, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 115, 116, 117, 118, 136, 151, 152, 160, 176, 177, 226. Xem Danh sách 227 khuyến nghị).
Tiếp tục được ngợi khen vì thành tích “xóa đói giảm nghèo”
Sau bài trình bày của ông Nguyễn Trung Thành, Đại diện Thường trực của Việt Nam tại Liên Hợp Quốc, đến phần phát biểu của các quốc gia và tổ chức liên chính phủ, lần lượt là: CH Hồi giáo Iran, CHDCND Lào, Malaysia, Morocco (Ma-rốc), Myanmar, Nigeria, Pakistan, Philippines, Nga, Senegal, Singapore, Sri Lanka, Sudan, Thái Lan, Các Tiểu Vương quốc Ảrập Thống nhất (UAE), Uzebekistan. Ngoài ra, do UAE vắng mặt, nên Mỹ lọt được vào danh sách. Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cũng tham gia trong phần này.
Blogger Phạm Lê Vương Các (Cùi Các) nhận xét: “Tôi nghĩ là có một sự can thiệp, vận động trước nào đó từ phía Việt Nam. Có thể thấy rằng đa số các quốc gia được chọn phát biểu đều là các nước có thành tích nhân quyền tệ hại không kém gì Việt Nam, và đều thân thiện với Việt Nam”.
 |
| Phái đoàn xã hội dân sự Việt Nam đang theo dõi diễn biến phiên họp. Từ trái qua: Tiến sĩ Nguyễn Quang A, luật gia Trịnh Hữu Long và blogger Phạm Lê Vương Các. |
Nhìn chung, các nước này ghi nhận và hoan nghênh những tiến bộ về nhân quyền của Việt Nam, bày tỏ mong muốn Chính phủ Việt Nam sẽ đạt ngày càng nhiều thành tựu hơn nữa. Họ viện dẫn các vấn đề ít gây tranh cãi như quyền trẻ em, quyền phụ nữ, thành tựu xóa đói giảm nghèo và thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ, để biểu dương và đánh giá cao Việt Nam. Chỉ duy nhất phái đoàn Mỹ, lọt được vào danh sách nhờ UAE bỏ phát biểu, vẫn nhắc lại khuyến nghị Việt Nam trả tự do cho tất cả các tù nhân chính trị, lần này bổ sung thêm Nguyễn Hữu Vinh (blogger Anh Ba Sàm) và Nguyễn Thị Minh Thúy.
Đại diện Mỹ cũng khẳng định các điều luật về an ninh quốc gia đang được sử dụng để hạn chế nhân quyền ở Việt Nam, trong đó có việc hạn chế hoạt động công đoàn, hạn chế việc sử dụng internet thông qua nghị định 72 và yêu cầu chính phủ Việt Nam trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm đang bị giam giữ.
HRW và AI: Yêu cầu Việt Nam sửa Bộ luật Hình sự
Tiếp sau phần phát biểu của các quốc gia và tổ chức của Liên Hợp Quốc, tới đại diện các NGO, tức các tổ chức nhân quyền quốc tế và khối xã hội dân sự ở Việt Nam nêu ý kiến.
Trong số NGO, có tổ chức Giám sát Nhân quyền (Human Right Watch – HRW), Ân xá Quốc tế (Amnesty International – AI), Hiệp hội người đồng tính nam và nữ Quốc tế (International Lesbian and Gay Association), Ủy ban Bảo vệ Quyền Làm người (Agir Ensemble pour les Droits de l’Homme), Giám sát Liên Hợp Quốc (United Nations Watch)…
Đáng chú ý là còn có sự tham gia của một NGO “của Chính phủ” là Hiệp hội Kế hoạch hóa Gia đình Việt Nam, thành viên của Mặt trận Tổ quốc.
HRW và AI bày tỏ quan ngại về các trường hợp tù nhân lương tâm Vi Đức Hồi, Đinh Đăng Định, Nguyễn Hữu Vinh (tức Anh Ba Sàm), Nguyễn Thị Minh Thúy…, đồng thời thúc giục Việt Nam sửa đổi Bộ luật Hình sự cho phù hợp với Công ước Quốc tế các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR).
Do thời gian còn quá ít và phải xếp thứ 12 trong danh sách, Phái đoàn dân sự độc lập của Việt Nam phải chuyển bài phát biểu của mình sang cuộc Thảo luận Chung về UPR vào hôm thứ hai, 23/6. Nội dung bài phát biểu của Phái đoàn, dự kiến trình bày trong 2 phút, sẽ được đưa lên trang web VietnamUPR.com để bạn đọc tiện theo dõi.
Vào phần cuối của phiên họp, bản báo cáo đầu ra của chu kỳ kiểm điểm lần này đã được thông qua mà không có quốc gia nào phản đối.
@VietnamUPR
Luật gia Trịnh Hữu Long
Trước giờ khai mạc phiên họp về Việt Nam.
Blogger Cùi Các
Hình ảnh chụp từ trang web truyền hình trực tuyến của Liên Hợp Quốc (UN Web TV)
Hình ảnh chụp từ trang web truyền hình trực tuyến của Liên Hợp Quốc (UN Web TV)