Búa rìu dư luận.
Dự án tượng đài tại San Jose dù chỉ là bức tường nhỏ bé nhưng đã là đề tài để bình luận và những ý kiến phê phán trở thành búa rìu dư luận. Tuy nhiên trên thực tế các ý kiến đóng góp xây dựng đã khích lệ ban tổ chức rất nhiều. Sau đây là một số câu hỏi và đóng góp chúng tôi đã ghi nhận được. Có một vài câu hỏi tôi xin ghi lại với tính cách thông tin. Việc trả lời sẽ trở thành đề tài tranh cãi vô ích. Nên xin miễn bình luận.
Câu hỏi số 1: Thành phần thực hiện. Ông Nguyễn công Tâm ở Union City. Xin cho biết những thành phần chính trong ban tổ chức? – Xin trả lời là dù có các giám sát viên Santa Crara County, nghị viên San Jose City viết thư yểm trợ nhưng quí vị này không trực tiếp liên quan. Thành phần chính của ủy ban gồm có: History San Jose là cơ quan Hoa Kỳ quản trị khu vườn trong đó có các viện bảo tàng và gồm cả Việt Museum. History San Jose trách nhiệm xem xét về nội dung và hình thức của bức tường. Họ đọc và góp ý về văn bản anh ngữ. Cơ quan thứ hai là Việt Museum phải thỏa hiệp về hình thức, nội dung và vị trí. Việt Museum cũng phụ trách phác họa phần hình ảnh, bài viết khắc trên bia đá. Tổ chức chính là biệt đoàn Lam Sơn, đã có sáng kiến thực hiện, quyết định về hình ảnh và danh tánh các vị vinh danh. Biệt đoàn cũng đảm trách gây quỹ và ký khế ước cho nhà thầu thực hiện. Biệt đoàn là các anh chị em thuộc thế hệ tiếp nối.
Câu hỏi số 2: Bàn về chuyện tự sát: Nhạc sĩ Vũ Đức Nghiêm đóng góp ý kiến cùng một số các vị khác về những chữ tự sát, tự tử v.v… Ông lưu ý nên dùng chữtuẩn tiết. Ông Nghiêm phân tích tự ải là treo cổ, tự trầm là nhẩy xuống nước, tự thiêu là đốt và tự sát là tự chết vì gươm giáo.
Xin cám ơn bác Nghiêm, chúng tôi xin thưa rằng trong nội dung tài liệu chúng tôi dùng tự tử và tự sát. Cũng có dùng chữ tuẫn tiết, nhưng thay đổi tùy câu văn.(Thí dụ: Có 2 vị uống thuốc độc tự tử, 4 vị tự sát bằng súng. Tất cả đều là anh hùng tuẫn tiết.)
Câu hỏi thứ ba: Xem lại hình ảnh: Ông Phạm phú Vinh và nhiều độc giả khác nhận xét rằng hình ảnh của trung tá Long và đại tá Hồ Ngọc Cẩn quá trẻ. Hình từ thời xưa. Xin trả lời. Đúng như vậy. Chúng tôi đã liên lạc được với bà Hồ ngọc Cẩn và bà Tâm, con gái trung tá Long để có được hình ảnh chính xác và rõ ràng hơn.
Câu hỏi thứ tư: Hình ảnh không đều. Thi sĩ Hà huyền Chi và nhiều vị khác quản ngại về hình ảnh của 7 vị trình bày với kích thước khác biệt quá nhiều. E rằng có thể gây thắc mắc, tuy rằng về nghệ thuật trông rất độc đáo. Xin trả lời. Quả thực việc trình bày vì nhu cầu nghệ thuật và cũng có ý muốn dành vị trí khác biệt cho mỗi vị anh hùng. Đây cũng là chuyện thường tình khi đông người chụp hình chung, luôn luôn vị trí quan trọng dành cho người cao niên hay cao cấp ở chính giữa. Tuy nhiên chúng tôi dự trù sẽ trình bầy lại. Có thể các hình ảnh lớn nhỏ không còn cách biệt nhiều. Cảm ơn quý vị đã đóng góp ý kiến.
Câu hỏi thứ năm: Thêm các cấp dưới. Vẫn còn có vị muốn ban tổ chức nói rõ lý do đưa danh tính tướng tá mà không đi tìm đủ các cấp tượng trưng. Xin trả lời: Phía biệt đoàn Lam Sơn trong nhiều năm qua đã đi trình diễn văn nghệ tại các tiểu bang, họ diễn màn kịch vinh danh các tướng lãnh tuẫn tiết. Rồi đi đến đâu cũng thấy cộng đồng đặt bàn thờ ngũ hổ tướng v.v.. Đó là lý do họ có ước mong thực hiện bức tường vinh danh. Hồ sơ, tài liệu, hình ảnh của các vị này hoàn toàn đã có sẵn. Ban tổ chức không đi tuyển chọn. Tất cả đã được toàn thể cộng đồng tuyên dương nên ban tổ chức không dự trù làm bức tường vinh danh các vị anh hùng tượng trưng cho các cấp bậc. Hiện nay trên Sacramento đã có một hội trường khánh thành vào tháng trước với 2.500 tham dự. Phía trước hội trường cũng là hình ảnh của 5 vị tướng lãnh.
Bên Canada có 1 điêu khắc gia đã đúc tượng 5 vị tướng lãnh và dự trù đặt tại nhiều nơi khi có các cộng đồng yêu cầu.
Câu hỏi thứ 6: Danh sách các cấp đã tự tử. Nhóm sinh viên Bắc CA. Xin cho biết ý kiến về danh sách các anh hùng các cấp đã tuẫn tiết. Trả lời rằng danh sách này chúng tôi cũng đã có ghi nhận. Viện bảo tàng cũng có 1 danh sách dài. Trong danh sách các chiến binh VNCH tự tử thường được phổ biến trên internet không có tên binh sĩ. Không có hình ảnh và cũng không có các chi tiết tối thiểu để có thể tìm hiểu thêm. Chỉ riêng trường hợp một thiếu tá hải quân… nghe nói tự sát trên tàu tại miền Tiền giang lúc 30 tháng 4. Tuy nhiên chúng tôi có đăng báo và đưa lên internet. Vẫn chưa có kết quả Xem như vậy, việc đi tìm ra tài liệu đầy đủ về chiến binh các cấp tự sát, quả thật rất khó.
Chúng tôi rất hoan nghênh nếu có cá nhân hay tổ chức nào vui lòng đứng ra kêu gọi để toàn thể đồng hương cung cấp các tài liệu cụ thể về các gương anh hùng tuẫn tiết 30 tháng 4. Sử liệu để tuyên dương cần có các chi tiết càng nhiều càng hay. Thí dụ: hình ảnh, đơn vị, cấp bậc, hoàn cảnh đã tuẫn tiết. Rất cần các nhân chứng biết rõ và viết lại như các tùy viên của các vị tướng lãnh đã tường thuật. Đành rằng sự hy sinh của chiến binh các cấp đều đáng trân trọng, tuy nhiên càng tôn trọng thì càng phải thể hiện chính xác.
Câu hỏi số 7: Tại sao chống đối: Có nhiều vị gửi thư hết sức thông cảm và bầy tỏ việc ủng hộ. Tuy nhiên quý thân hữu nhận xét rằng tại sao ở San Jose lại có những ý kiến tiêu cực chống đối. Quý vị lại nói rằng người Việt Nam mình thường không làm, nhưng chỉ giỏi phê phán. Người Mỹ không gặp trở ngại như thế. Chúng tôi xin cảm ơn các lời khích lệ nhưng xin gửi đến các tin tức như sau: Thứ nhất không phải chuyện tượng đài ở San Jose có nhiều rắc rối. Hiện tượng đài chiến tranh Việt Nam đang còn thưa kiện tại Austin, thủ đô Texas. Kết quả còn chờ ông thống đốc giải quyết. Hai tượng đài khác cũng đang có sự chống đối tại miền Trung Mỹ. Búa rìu dư luận về tượng đài tại San Jose được coi là ở mức độ vừa phải, có thể thông cảm được.
Tượng đài tương đối quy mô hơn San Jose với 5 vị tướng đã hoàn tất tại Sacramento trong buổi lễ khánh thành long trọng với hơn 2,000 quan khách, không hề có ai phê phán. Mô hình bức tường vinh danh tại San Jose đã đưa ra triển lãm tại buổi văn nghệ gây quỹ thương phế binh với 5,000 người tham dự. Tất cả đều rất hoan nghênh.
Điều quan trọng hơn hết là chúng tôi ghi nhận mọi ý kiến và nỗ lực hoàn tất. Trường hợp nào có thể thì giải bầy tự sự. Tuyệt đối không để rơi vào trường hợp tranh luận với thù hận. Chuyện bất đồng ý kiến chính là sinh hoạt dân chủ.
Bài học từ búa rìu Hoa K ỳ.
Câu chuyện sau cùng tại San Jose gởi đến quý vị các tin tức sau đây. Quý vị có dịp đi qua hotel Fairmond sẽ thấy góc công viên hướng ra San Carlos có 1 tượng đài đặc biệt. Đây là hình con rắn Equestrian Status hoàn tất năm 1988. Do đề nghị của cộng đồng Mễ, thành phố San Jose phải bỏ ra 500,000 Mỹ kim cho nhà đắp tượng danh tiếng hoàn tất con mãng xà được coi là vật tổ của người Mễ.
Tượng làm xong cả hội đồng thành phố kinh ngạc, vì khi ký khế ước giao toàn quyền cho điêu khắc gia đóng cửa mà làm việc. Không có mẫu vẽ, không có thảo luận, không có thăm viếng. Đến khi hoàn tất thì thấy tác phẩm xấu quá. Sau cùng cũng phải đưa ra vị trí đã dự trù. Báo Mỹ cũng đã tức giận gọi là bãi … chó. Đây là chuyện sóng gió tượng đài của người Mỹ tại San Jose đã nổi tiếng một thời. Chưa hết. Quý vị có thấy tượng đài 2 dũng sĩ Hoa Kỳ cưỡi ngựa trên đường Julian. Chuyện như thế này. Năm xưa 1846 tại đây có chiến tranh giữa Mễ và Hoa Kỳ. Chiến binh tên là Thomas Fallon xuất xứ từ Santa Cruz đưa binh lính về chiến đấu tại San Jose. Ông là anh hùng phe Mỹ, sau đó trở thành thị trưởng thứ 10 của San Jose.
Năm 1990 thành phố bỏ tiền ra thực hiện tượng đài với hình tướng Fallon cưỡi ngựa, có sĩ quan phụ tá một bên. Đây là một tác phẩm lịch sử hết sức độc đáo duy nhất của San Jose.
Tuy nhiên không hiểu vì sao tượng đúc xong, với 2 ngựa và 2 dũng sĩ mà không đưa ra vị trí xứng đáng khánh thành. Có thể vì người Mễ phản đối. Người và ngựa phải cất vào kho, 12 năm sau mới đem ra đứng trơ vơ lạc lõng tại đường Julian. Các vị anh hùng của Hoa Kỳ đứng ngơ ngác ngó xe lên xuống trên xa lộ, thật chả giống ai.
Xem như vậy vấn đề tượng đài của người Mỹ cũng vất vả, trăn trở chứ không riêng gì Việt Nam. Quý vị rảnh rỗi cuối tuần này nên đi xem 2 tượng đài kể trên.
Sau đây là một số nhận định ghi nhận được cũng coi là búa dìu dư luận nhưng ban tổ chức không có khả năng trả lời. Xin chia xẻ cùng các thân hữu.
1-Mấy người lấy tư cách gì mà xây dựng tượng đài?
2-Tại sao không làm bức tường ghi danh tất cả các tử sĩ VNCH như bức tường của người Mỹ tại DC.
3- Hoàn cảnh hiện nay còn nhiều nhu cầu xã hội sao không làm. Lại đi lo làm chuyện viển vông quá khứ.
4- Vinh danh các ông tướng mà không cho lính vào là thái độ thượng đội hạ đạp.
Trên đây chỉ là một số ý kiến đóng góp tại địa phương và hải ngoại. Còn những phê phán rất tàn nhẫn, chúng tôi không tiện ghi lại. Những lời bình luận dứt khoát và xấu xa nhất dường như gửi từ Việt Nam. Đó là búa rìu dư luận.
Đã mang lấy nghiệp vào thân,
Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa. (Kiều)
© Giao Chỉ – Vũ Văn Lộc
© Đàn Chim Việt
Dự án tượng đài tại San Jose dù chỉ là bức tường nhỏ bé nhưng đã là đề tài để bình luận và những ý kiến phê phán trở thành búa rìu dư luận. Tuy nhiên trên thực tế các ý kiến đóng góp xây dựng đã khích lệ ban tổ chức rất nhiều. Sau đây là một số câu hỏi và đóng góp chúng tôi đã ghi nhận được. Có một vài câu hỏi tôi xin ghi lại với tính cách thông tin. Việc trả lời sẽ trở thành đề tài tranh cãi vô ích. Nên xin miễn bình luận.
Câu hỏi số 1: Thành phần thực hiện. Ông Nguyễn công Tâm ở Union City. Xin cho biết những thành phần chính trong ban tổ chức? – Xin trả lời là dù có các giám sát viên Santa Crara County, nghị viên San Jose City viết thư yểm trợ nhưng quí vị này không trực tiếp liên quan. Thành phần chính của ủy ban gồm có: History San Jose là cơ quan Hoa Kỳ quản trị khu vườn trong đó có các viện bảo tàng và gồm cả Việt Museum. History San Jose trách nhiệm xem xét về nội dung và hình thức của bức tường. Họ đọc và góp ý về văn bản anh ngữ. Cơ quan thứ hai là Việt Museum phải thỏa hiệp về hình thức, nội dung và vị trí. Việt Museum cũng phụ trách phác họa phần hình ảnh, bài viết khắc trên bia đá. Tổ chức chính là biệt đoàn Lam Sơn, đã có sáng kiến thực hiện, quyết định về hình ảnh và danh tánh các vị vinh danh. Biệt đoàn cũng đảm trách gây quỹ và ký khế ước cho nhà thầu thực hiện. Biệt đoàn là các anh chị em thuộc thế hệ tiếp nối.
Câu hỏi số 2: Bàn về chuyện tự sát: Nhạc sĩ Vũ Đức Nghiêm đóng góp ý kiến cùng một số các vị khác về những chữ tự sát, tự tử v.v… Ông lưu ý nên dùng chữtuẩn tiết. Ông Nghiêm phân tích tự ải là treo cổ, tự trầm là nhẩy xuống nước, tự thiêu là đốt và tự sát là tự chết vì gươm giáo.
Xin cám ơn bác Nghiêm, chúng tôi xin thưa rằng trong nội dung tài liệu chúng tôi dùng tự tử và tự sát. Cũng có dùng chữ tuẫn tiết, nhưng thay đổi tùy câu văn.(Thí dụ: Có 2 vị uống thuốc độc tự tử, 4 vị tự sát bằng súng. Tất cả đều là anh hùng tuẫn tiết.)
Câu hỏi thứ ba: Xem lại hình ảnh: Ông Phạm phú Vinh và nhiều độc giả khác nhận xét rằng hình ảnh của trung tá Long và đại tá Hồ Ngọc Cẩn quá trẻ. Hình từ thời xưa. Xin trả lời. Đúng như vậy. Chúng tôi đã liên lạc được với bà Hồ ngọc Cẩn và bà Tâm, con gái trung tá Long để có được hình ảnh chính xác và rõ ràng hơn.
Câu hỏi thứ tư: Hình ảnh không đều. Thi sĩ Hà huyền Chi và nhiều vị khác quản ngại về hình ảnh của 7 vị trình bày với kích thước khác biệt quá nhiều. E rằng có thể gây thắc mắc, tuy rằng về nghệ thuật trông rất độc đáo. Xin trả lời. Quả thực việc trình bày vì nhu cầu nghệ thuật và cũng có ý muốn dành vị trí khác biệt cho mỗi vị anh hùng. Đây cũng là chuyện thường tình khi đông người chụp hình chung, luôn luôn vị trí quan trọng dành cho người cao niên hay cao cấp ở chính giữa. Tuy nhiên chúng tôi dự trù sẽ trình bầy lại. Có thể các hình ảnh lớn nhỏ không còn cách biệt nhiều. Cảm ơn quý vị đã đóng góp ý kiến.
Câu hỏi thứ năm: Thêm các cấp dưới. Vẫn còn có vị muốn ban tổ chức nói rõ lý do đưa danh tính tướng tá mà không đi tìm đủ các cấp tượng trưng. Xin trả lời: Phía biệt đoàn Lam Sơn trong nhiều năm qua đã đi trình diễn văn nghệ tại các tiểu bang, họ diễn màn kịch vinh danh các tướng lãnh tuẫn tiết. Rồi đi đến đâu cũng thấy cộng đồng đặt bàn thờ ngũ hổ tướng v.v.. Đó là lý do họ có ước mong thực hiện bức tường vinh danh. Hồ sơ, tài liệu, hình ảnh của các vị này hoàn toàn đã có sẵn. Ban tổ chức không đi tuyển chọn. Tất cả đã được toàn thể cộng đồng tuyên dương nên ban tổ chức không dự trù làm bức tường vinh danh các vị anh hùng tượng trưng cho các cấp bậc. Hiện nay trên Sacramento đã có một hội trường khánh thành vào tháng trước với 2.500 tham dự. Phía trước hội trường cũng là hình ảnh của 5 vị tướng lãnh.
Bên Canada có 1 điêu khắc gia đã đúc tượng 5 vị tướng lãnh và dự trù đặt tại nhiều nơi khi có các cộng đồng yêu cầu.
Khánh thành trung tâm công đồng và tượng đài các tướng lãnh tại Sacramento.
Chúng tôi rất hoan nghênh nếu có cá nhân hay tổ chức nào vui lòng đứng ra kêu gọi để toàn thể đồng hương cung cấp các tài liệu cụ thể về các gương anh hùng tuẫn tiết 30 tháng 4. Sử liệu để tuyên dương cần có các chi tiết càng nhiều càng hay. Thí dụ: hình ảnh, đơn vị, cấp bậc, hoàn cảnh đã tuẫn tiết. Rất cần các nhân chứng biết rõ và viết lại như các tùy viên của các vị tướng lãnh đã tường thuật. Đành rằng sự hy sinh của chiến binh các cấp đều đáng trân trọng, tuy nhiên càng tôn trọng thì càng phải thể hiện chính xác.
Câu hỏi số 7: Tại sao chống đối: Có nhiều vị gửi thư hết sức thông cảm và bầy tỏ việc ủng hộ. Tuy nhiên quý thân hữu nhận xét rằng tại sao ở San Jose lại có những ý kiến tiêu cực chống đối. Quý vị lại nói rằng người Việt Nam mình thường không làm, nhưng chỉ giỏi phê phán. Người Mỹ không gặp trở ngại như thế. Chúng tôi xin cảm ơn các lời khích lệ nhưng xin gửi đến các tin tức như sau: Thứ nhất không phải chuyện tượng đài ở San Jose có nhiều rắc rối. Hiện tượng đài chiến tranh Việt Nam đang còn thưa kiện tại Austin, thủ đô Texas. Kết quả còn chờ ông thống đốc giải quyết. Hai tượng đài khác cũng đang có sự chống đối tại miền Trung Mỹ. Búa rìu dư luận về tượng đài tại San Jose được coi là ở mức độ vừa phải, có thể thông cảm được.
Tượng đài còn chờ thống đốc Texas giải quyết.
Điều quan trọng hơn hết là chúng tôi ghi nhận mọi ý kiến và nỗ lực hoàn tất. Trường hợp nào có thể thì giải bầy tự sự. Tuyệt đối không để rơi vào trường hợp tranh luận với thù hận. Chuyện bất đồng ý kiến chính là sinh hoạt dân chủ.
Bài học từ búa rìu Hoa K ỳ.
Câu chuyện sau cùng tại San Jose gởi đến quý vị các tin tức sau đây. Quý vị có dịp đi qua hotel Fairmond sẽ thấy góc công viên hướng ra San Carlos có 1 tượng đài đặc biệt. Đây là hình con rắn Equestrian Status hoàn tất năm 1988. Do đề nghị của cộng đồng Mễ, thành phố San Jose phải bỏ ra 500,000 Mỹ kim cho nhà đắp tượng danh tiếng hoàn tất con mãng xà được coi là vật tổ của người Mễ.
Mãng xà, tổ vật của người Mễ
Năm 1990 thành phố bỏ tiền ra thực hiện tượng đài với hình tướng Fallon cưỡi ngựa, có sĩ quan phụ tá một bên. Đây là một tác phẩm lịch sử hết sức độc đáo duy nhất của San Jose.
Tuy nhiên không hiểu vì sao tượng đúc xong, với 2 ngựa và 2 dũng sĩ mà không đưa ra vị trí xứng đáng khánh thành. Có thể vì người Mễ phản đối. Người và ngựa phải cất vào kho, 12 năm sau mới đem ra đứng trơ vơ lạc lõng tại đường Julian. Các vị anh hùng của Hoa Kỳ đứng ngơ ngác ngó xe lên xuống trên xa lộ, thật chả giống ai.
Xem như vậy vấn đề tượng đài của người Mỹ cũng vất vả, trăn trở chứ không riêng gì Việt Nam. Quý vị rảnh rỗi cuối tuần này nên đi xem 2 tượng đài kể trên.
Sau đây là một số nhận định ghi nhận được cũng coi là búa dìu dư luận nhưng ban tổ chức không có khả năng trả lời. Xin chia xẻ cùng các thân hữu.
1-Mấy người lấy tư cách gì mà xây dựng tượng đài?
2-Tại sao không làm bức tường ghi danh tất cả các tử sĩ VNCH như bức tường của người Mỹ tại DC.
3- Hoàn cảnh hiện nay còn nhiều nhu cầu xã hội sao không làm. Lại đi lo làm chuyện viển vông quá khứ.
4- Vinh danh các ông tướng mà không cho lính vào là thái độ thượng đội hạ đạp.
Trên đây chỉ là một số ý kiến đóng góp tại địa phương và hải ngoại. Còn những phê phán rất tàn nhẫn, chúng tôi không tiện ghi lại. Những lời bình luận dứt khoát và xấu xa nhất dường như gửi từ Việt Nam. Đó là búa rìu dư luận.
Đã mang lấy nghiệp vào thân,
Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa. (Kiều)
© Giao Chỉ – Vũ Văn Lộc
© Đàn Chim Việt